Nieuwe media en de journalist

Nee, ik ben nog niet klaar met de grenzen van de journalistiek – of toch minstens met  het gebruik van nieuwe media binnen de journalistiek! Ik studeer dan misschien nog maar sinds dit jaar in Bussel, maar de stad heeft mijn hart gestolen. Zo ook het “stedelijke nieuwsnetwerk” Bruzz. Wat “literatuur om op het openbaar vervoer te lezen” betreft, bieden Bruzz (de krant) en Bruzz (het magazine) een aangename variatie op Metro, en ook de tv-zender en de radiopost zet ik regelmatig op. Toen ik de kans kreeg om met een van de medewerkers van Bruzz over Nieuwe Media te gaan praten, was de beslissing natuurlijk snel gemaakt!

In 2012 begon Lore Quintelier aan een tijdelijke opdracht bij wat toen nog FM Brussel heette. Na enkele maanden verhuisde ze naar het Brusselse en werd de tijdelijke opdracht vast(er). Een grote stap: hoewel ze was afgestudeerd als journaliste aan de Erasmus Hogeschool (VUB) in Brussel, moest ze hier een volledig nieuw leven opbouwen.

Een nieuwe start dus, maar dan wel één die ze met volle vaart heeft genomen. Zo stond ze deze zomer nog mee op de stellingen om te protesteren tegen de mogelijke afschaffing vande radio-component van het toenmalige FM Brussel. Met succes, want momenteel werkt ze niet enkel voor Bruzz – de radiozender (98.8 FM, mag ik even meegeven!), ze heeft haar vakgebied al wat uitgebreid – de journalist moet, per slot van rekening, cross-mediaal zijn! Ondertussen verschenen van haar hand ook enkele artikels op de site en krant van Bruzz en – natuurlijk – is ze nog steeds bezig met dat waar het allemaal om draait: media.

Een vraag die ik me bij het schrijven van deze blogposten vaak stel, is wat “media”, laat staan “nieuwe media” nu precies zijn. Het gaat hier duidelijk om iets wat veel ruimer is dan enkel “de krant”, zelfs ruimer dan “journalistiek”. Om het eens aan een ervaringsdeskundige gevraagd te hebben, begon ik mijn interview met Lore dan ook met die cruciale vraag naar definitie: wat zijn nu precies die “nieuwe media?”

Haar eerste reflex daarbij is: “sociale media”: “Ik denk dat vooral sociale media momenteel heel erg leven, en alles wat online is geworden nu. Sociale media zijn veel meer dan enkel iets waar je een bericht deelt, het zijn ook bronnen van nieuws.” Wat dan met de tools waarover wij – de leerling journalisten – zo veel te horen krijgen? “Ik zou dat er niet zo direct bij betrekken, maar het zou kunnen dat dat wel kan. Vaak zorgt dat er ook voor dat je doel bij zo’n artikels verschuift. Het is dan vaak minder informatie, en meer een service die je aan je lezers geeft.”

Nieuwe media zijn een meerwaarde, maar het idee moet er al zijn.

Als sociale media eerst naar boven komt, dan ga je daar ook eerst over verder, toch? Facebook, Twitter, Instagram… Het mogen dan wel de eerste zaken zijn waar Lore aan dacht bij het horen van “nieuwe media”, toch is het geen onvoorwaardelijke liefde: “Ik ben daar lang sceptisch tegenover geweest. Zelfs nu, Facebook heb ik echt bijna enkel en alleen voor mezelf. Twitter is alleen voor het werk – daar staan wel wat persoonlijke dingen op van mij, maar ik ga nooit twitteren wat ik met mijn dag gedaan heb. Er zijn veel journalisten die Twitter ook zo gebruiken, maar ik vind dergelijke media vooral iets wat handig is. Om mensen te contacteren – zowel voor het persoonlijke, als voor het werk. Ik wilde Facebook zelfs stoppen, want hoeveel gebruik ik het nu nog? Je leest er zoveel negatiefs over… En het vertelt ook zoveel over je. Als je mij googelt en je kijkt bij afbeeldingen kom je de helft van mijn collega’s tegen, of mijn vrienden… Ik heb daar toch wat vragen bij. Dus denk ik, het is misschien gewoon veiliger om er af te gaan.”

Maar… Er is natuurlijk altijd een maar. Sociale media hebben zich op heel korte tijd compleet in onze maatschappij geïntegreerd. Wie ze niet heeft, wordt hoe langer hoe meer een uitzondering. En mist misschien zelfs iets: “Vorige week moest ik nog dringend iemand contacteren, maar ik had zijn gegevens niet. Dus dan grijp je naar Facebook. Het zit zodanig ingebakken in onze maatschappij – niet alleen voor feestjes, maar ook voor werk. Het is bijna té nuttig, en ergens is dat heel onnozel. Ik wil er niet afhankelijk van zijn, maar zelfs dit weekend nog, was ik van thuis uit aan het werken voor de site en moest ik een woordvoerder te pakken krijgen. En in het Brusselse veld heb je dan dat voordeel – het is ergens nog een beetje “ons kent ons”. Dan kan je er al eens mee weg komen om daarvoor snel een Facebook-berichtje te zenden.”

Je hebt absoluut niet altijd nieuwe media nodig om op een andere manier naar het nieuws te kijken.

Zo gesteld lijkt Brussel bijna een dorpje in West-Vlaanderen, maar dat is natuurlijk ook het effect dat sociale media op de wereld hebben gehad – de journalistiek inclusief. Sociale media hebben niet alleen hun invloed gehad op de manier waarop nieuws wordt verspreid, ze kunnen ook een enorme hulp zijn bij het verzamelen van nieuws. Dan stelt zich de vraag: hoe moet een journalist daarmee omgaan? Hoe veranderen sociale media “de journalist”? Lore gaf eerder al aan dat ze zich op hààr sociale media liever zo beperkt mogelijk bloot gaf. Is dat de algemene houding? Of zou het dat moeten zijn? “Er zijn zeker journalisten die dat wel doen – waarbij sociale media ook een manier worden om hun eigen mening te uiten. Maar dat zijn dan meer de opiniemakers. Ik blijf daar zelf bewust van weg, ook omdat ik daar niet op wil afgerekend wil worden. Niet nu, maar ook niet later.”

Het lijkt typisch Vlaams: niet te veel met jezelf te koop lopen: “Ik vind het zelf mijn plaats niet, als journalist, om mijn mening daarover te zeggen. Natuurlijk, er zijn andere journalisten waarbij dat wel de bedoeling is – zij worden ervoor betaald. Ik niet, dat is niet mijn functie, dus wil ik liever totaal neutraal zijn. De redactie als geheel heeft daar niet echt een strikt beleid over. Er heeft mij nog nooit iemand gezegd “Zeg, wat jij daar net hebt gepost, dat vind ik echt niet kunnen.” Toen ik hier in het begin kwam werken, is er mij wel gezegd dat het beter paste als je je als journalist neutraal opstelt. In betogingen gaan meelopen en zo een “kant kiezen”, dat moet je niet doen. Voor sociale media moet je dat neutrale dan doortrekken, en je gezond verstand gebruiken. Ik gebruik sociale media dan liever passief.”

Passief, dat is dan ook om nieuwsartikels te delen – zij het via haar persoonlijke accounts, zij het via die van het “bedrijf”. Want je kan het natuurlijk niet ontkennen: op dat vlak hebben sociale media een serieuze impact op alles wat “journalistiek” heet. Blijft nog steeds de vraag: wat dan met de manier waarop het “nieuws” wordt omgezet in “Nieuws”? Laat daar die andere nieuwe media tussenbeide komen. En hoewel Lore de tools die daarbij vaak gebruikt worden niet onmiddellijk aan het concept linkte, heeft ze er wel al enige ervaring mee. Van leuke visualisaties tot interactieve kaarten – she’s done it.

muntpunt-cijfers-bruzz
Bron: Bruzz

Of toch: she’s thought of it. “Het vertrekt altijd vanuit de journalist. Natuurlijk, tekst is één ding, maar het kan ook wel heel veel verduidelijken voor de lezer als je het er daar dan ook nog eens boven of onder ziet. Zodat je eigenlijk maar een blik op die visualisatie hoeft te werpen, en je weet al waar het artikel over gaat. Dat gaat ook heel erg uit van het bedrijf zelf. Het is het bedrijf dat ons, de journalisten, er aan herinnert dat we dit of dat artikel ook zouden kunnen “uitbeelden”. Het vertrekt van de journalist die rond een bepaald onderwerp wil werken, maar er is hier ook één collega die zich daar volledig op toelegt. Als je dan een idee hebt voor iets wat op een innoverende manier kan worden overgebracht, dan kan je ook naar hem gaan om dat concreet te laten uitwerken. Het bedrijf steunt dat ook echt wel.”

In Bruzz is het dus niet zo dat elke journalist volledig alles moet kunnen – een voordeel? “Toch wel, gewoon omdat je vandaag de dag als journalist al zo breed en cross-mediaal moet zijn – je moet kunnen schrijven over economie, én cultuur, én politiek, voor radio, én online, én de krant … Dat is nodig als journalist, maar het blijft toch al veel gevraagd. Als daar dan nog eens die technische knowhow bijkomt… Het zou zeker een meerwaarde zijn, hé, ook op persoonlijk vlak, maar daar heb je gewoon de tijd niet meer voor. Laat staan om al die bijscholingen te doorlopen… Dus hebben we hier één collega die de ruimte krijgt om zich bij te scholen en die daarin gespecialiseerd is, zodat wij voor de praktische uitwerking bij hem terecht kunnen. Nu, het vertrekt dus echt altijd van de creativiteit van de journalist, jij bent de bron van het nieuws. Het is jouw idee dat dan op een andere manier uitgewerkt wordt, en jij hebt er uiteindelijk ook de definitieve beslissing over. Maar dat is natuurlijk een luxe, om daar iemand apart voor te hebben. Om echt nog je vak goed te doen, is het soms ook nodig dat elk zijn eigen specialisatie heeft.”

Nieuwe media bieden soms wat minder informatie, en wat meer een service voor de lezer.

Ook Bruzz (de geschreven variant) haalt zijn bestaansreden uit een dergelijke vorm van specialisatie: “In 2016 een krant uitgeven die een keer per week verschijnt, dat kan je je bijna niet inbeelden. Maar Bruzz gaat dan meer op zoek naar achtergrond, naar verdieping, naar beschouwing. Natuurlijk, wij willen ook de scoop, dat is eigen aan het vak. Maar we willen méér dan enkel het laatste nieuwtje. De meerwaarde van Bruzz zit hem net daar, en ergens is dat misschien ook vernieuwend. Er wordt een kant van Brussel getoond die je normaal niet ziet – wie is die dakloze die je iedere dag passeert? En toch behoort onze krant ook nog altijd tot de traditionele media. Je hebt absoluut niet altijd nieuwe media nodig om op een andere manier naar het nieuws te kijken.”

Een afsluitertje nog: is dat enkel de mening van de journalist, of ook van de consument? “Ik denk vooral dat de interesse er al moet zijn. Een quiz of kaartje kan wel een meerwaarde zijn, maar dan moet ik al op het artikel zitten. Ik ga niet op een artikel klikken omdat er in de titel staat dat het met een kaartje is. Ik ga niet door de media op zich gelokt worden, het onderwerp zelf moet me interesseren.”

De journalist is de bron van het nieuws.

Het Brusselse Bruzz is dan natuurlijk maar een klein deeltje van de kaart. Nieuwe media zijn in heel Vlaanderen steeds meer aanwezig. Dat heeft absoluut z’n invloed op de manier waarop de traditionele media daarmee omgaan. Van de “taalnazi-quiz” in de Standaard tot de poll’en van Humo, een zekere vorm van innovatie valt overal te vinden. De vraag of dat allemaal zo wel moet? Daarvoor kan ik me enkel achter Lore scharen: nieuwe media en innovatie kunnen zeker interessant zijn – misschien zelfs noodzakelijk. Maar het rust altijd op het idee.
En daar heb je nog steeds een creatieve journalist voor nodig.

Bibliografie

Gerelateerde berichten

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

nl_NLNederlands
en_GBEnglish (UK) nl_NLNederlands
Scroll naar boven